ИРГЭНИЙ ЭРХ ЗҮЙН БОДЛОГО

   Н, С нар нь багагүй хугацаанд нөхөрлөж бие биенээ мэддэг болсон хүмүүс. Нэгэн өдөр С нь Н-д нэгэн томоохон барилгын ажил эхлүүлэх болсон хэдий ч хөрөнгө оруулалт дутсан тул банкнаас 30,000,000 төгрөг зээлэхээр хөөцөлдөж байгаа, гэтэл барьцаа хөрөнгөгүйн улмаас зээл авахад хүндрэл учраад байгаагаа ярьжээ. Энэ яриаг сонссон Н, тэрээр нэгэн хоршоонд 5,000,000 төгрөгийн зээлийн үлдэгдэлтэй бөгөөд үүнийг төлснөөр зээл хаагдаж орон сууц нь барьцаанаас чөлөөлөгдөх тухай хэлж, энэхүү 5,000,000 төгрөгийг төлөөд зээлийг хааж өгвөл орон сууцаа Н-ийн авах 30,000,000 төгрөгийн зээлийн барьцаанд тавьж болох юм гэжээ. С уг саналыг хүлээн зөвшөөрч, Н-ийн нэрийн өмнөөс 5,000,000 төгрөгийг банкинд төлөн зээлийг хааж, үүний хариуд Н-ийн 2 өрөө орон сууцыг барьцаалуулан 30,000,000 төгрөгийн зээлээ авахаар тохиролцжээ.

   Гэвч Н, С нар хууль зүйн мэдлэг дутмагаас зээлийн гэрээний зээлдэгч нь барьцааны зүйлийн өмчлөгч байх ёстой гэж ташаа ойлгосон тул дээрх тохиролцоогоо хэрэгжүүлэхдээ байрны өмчлөх эрхийг С-д шилжүүлэн, зээл дууссаны дараа буцаан авахаар болжээ. Ингэхдээ орон сууцыг 4,000,000 төгрөгөөр худалдах, худалдан авах гэрээг Н ба С нар нэр төдий байгуулж, орон сууцны өмчлөх эрхийг Н-ээс С рүү шилжүүлэв.

   Нэгэнт эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн дагуу С нь орон сууцны өмчлөгч тул 30,000,000 төгрөгийн зээлийн гэрээ болон барьцааны гэрээ (ипотек)-нд гарын үсэг зурж, холбогдох байгууллагад бүртгүүлжээ. Түүнчлэн худалдах худалдан авах гэрээ талуудын үнэнхүү хүсэл зориг биш байсан тул С 4,000,000 төгрөгийг Н-д төлөөгүй, Н ч ингэж шаардаагүйн зэрэгцээ уг орон сууцанд Н гэр бүлийн хамт амьдарч, чөлөөлөх үндэслэлгүй гэж боддог байв.

   Хэсэг хугацаа өнгөрөхөд С зээлийн төлбөрөө төлж чадаагүй тул банкнаас С-д холбогдуулан зээлийн төлбөрийг төлүүлэх, барьцааны зүйлээс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах нэхэмжлэлийн шаардлага гаргажээ. Энэ талаар С Н-д мэдэгдэхэд Н тэдний хооронд байгуулсан худалдах худалдан авах гэрээ тэдний хүсэл зориг биш, төөрөгдсөн байсныг дурдаж, хүчингүй хэлцэл гэж үзэж байгаагаа тайлбарласан байна. С-ч уг мэдэгдлийг сонсоод, энэ асуудлыг ямартай ч шүүхээр шийдүүлэхийг хүсжээ. Улмаар Н хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд гуравдагч этгээдээр оролцож С-д холбогдуулан С-тэй байгуулсан орон сууцыг 4,000,000 төгрөгөөр худалдах, худалдан авах гэрээ нь дүр үзүүлсэн хүчин төгөлдөр бус гэж үзэн орон сууцны өмчлөх эрхийг буцаан шилжүүлэх шаардлага гаргажээ. Харин банк үүргийг барьцааны зүйлээс хангуулах шаардлагаа Н ба С-д холбогдуулан өргөжүүлж, дэмжсээр байсан.

Асуулт:

1. Н-ийн бие даасан шаардлага үндэслэлтэй юу? 
2. Банкны барьцааны зүйлээс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах шаардлага хангагдах уу.

   Шаардах эрхийг шалган, үгүйсгэсэн баталсан шинжийг дурдан эрх зүйн дүгнэлт өгөх замаар хариулна уу

БОДОЛТ:

Шүүхийн шийдвэрийн төсөл бэлтгэх даалгавар өгөгдөөгүй, материаллаг эрх зүйн дүгнэлт бичих даалгавар өгөгдсөнийг анхаарах

1. Ач холбогдолтой нөхцлийг тодорхойлох

• С - бизнесийн зорилгоор банкнаас зээл авсан
• Н – хоршоонд зээлтэй, уг зээлийнхээ барьцаанд 2 өрөө сууцаа барьцаалсан
• С нь Н-ийн зээлийн үлдэгдэл 5,000,000 төгрөгийг төлж дуусгасны хариуд Н нь С-ийн банкнаас авах зээлийн барьцаанд орон сууцаа тавихыг зөвшөөрсөн
• Н нь С-д орон сууцны өмчлөх эрхээ шилжүүлсэн
• Н нь С-ээс 4,000,000 төгрөг шаардаагүй, хүлээн аваагүй
• Н шүүхэд бие даасан шаардлага гаргахаас өмнө С-д түүнтэй байгуулсан худалдах худалдан авах хэлцэл нь төөрөгдсөн хэлцэл гэж үзэж байгаагаа мэдэгдсэн
• С-д зээл олгосон банк бодит нөхцөл байдлыг мэдээгүй

2. Эрх зүйн дүгнэлт

   Н нь орон сууцны өмчлөх эрхийг буцаан шилжүүлэх шаардлагыг С-д холбогдуулж гаргасан бол банк С-д холбогдуулан барьцааны зүйлээс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах шаардлага гаргажээ. Эдгээр шаардлага тус бүрийг тусд нь шалгая.

Шаардлага нэг.

Хэн: иргэн Н

Хэнээс: иргэн С-ээс

Шаардлага: орон сууцны өмчлөх эрхийг буцаан шилжүүлэх

Шаардлага хоёр.

Хэн: банк

Хэнээс: иргэн С ба Н

Шаардлага: барьцааны зүйлээс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах

Нэг: Өмчлөх эрхийг буцаан шилжүүлэх шаардлагын талаар

1. Шаардах эрх үүссэн эсэх

   Иргэний эрх зүйд өмчлөх эрхийг буцаан шилжүүлэх шаардлагыг гэрээний болон гэрээний бус аль ч шаардах эрхийн үндэслэлээр гаргаж болно. Бодлогын нөхцлөөр Н ба С нарын хооронд Иргэний хуулийн 243 дугаар зүйлд заасан худалдах худалдан авах гэрээ байгуулагдсан байна. Гэвч талууд гэрээ хүчин төгөлдөр эсэх дээр гол анхаарлаа хандуулан маргаж байна. Гэрээний дагуу Н-д орон сууцыг шаардах эрх үүссэн эсэхийг шалгахын өмнө гэрээ хүчин төгөлдөр эсэхийг шалгаж шаардах эрхийг тодорхойлох нь хугацаа хэмнэхийн зэрэгцээ илүү өндөр магадлалтай харагдаж байна.

   Иргэн Н нь орон сууцны өмчлөх эрхийг буцаан шилжүүлэх шаардлагыг гаргахдаа ИХ-ийн хүчин төгөлдөр бус, эсхүл хүчин төгөлдөр бусд тооцогдож болох хэлцлүүдээр дамжин ИХ-ийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д заасны дагуу шаардах эрхтэй гэж үзсэн байж болох юм.

1. С ба Н нар нь 2 өрөө орон сууцыг 4,000,000 төгрөгөөр  худалдах худалдан авах гэрээ байгуулж, эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлд өмчлөх эрхийг шилжүүлэн бүртгүүлжээ. Гэвч Н хожим уг хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус хэмээн маргаж, энэ нь талуудын үнэн хүсэл зориг байгаагүй гэж тайлбарлан, 4,000,000 төгрөгөөр орон сууцны өмчлөх эрхийг шилжүүлэхийг талуудын хэн аль нь хүсээгүй, харин 5,000,000 төгрөгийн зээлээ хаалгах, үүний төлөө орон сууцаа зээлийн барьцаанд тавих л бодолтой байсан гэжээ.

   Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1-д хүсэл зоригийн дутагдлын улмаас хүчин төгөлдөр бус байх хэд хэдэн хэлцлийн төрлийг заасан нь 56.1.2-56.1.4-т заасан дүр үзүүлэн хийсэн хэлцэл, өөр хэлцлийг халхавчлах зорилгоор хийсэн хэлцэл, үнэн санаанаасаа бус, хөнгөмсгөөр хандаж, түүнийгээ илэрнэ гэж урьдаас тооцож, тодорхой хүсэл зориг илэрхийлэн хийсэн хэлцлүүд байдаг.

Н хэлцлийг дүр үзүүлсэн анхнаасаа хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэж тайлбарлаж байна.

Дүр үзүүлсэн хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж үзэх дараах урьдчилсан нөхцөл байна. Үүнд:

1. Нэг тал хуурч мэхлэх зорилгогүйгээр, гэхдээ тухайн үйлдлийг хийх үнэн хүсэл зориггүйгээр үйлдэл хийснийг нөгөө тал мэдэлгүйгээр хүлээн авсан байх
2. Нэг талын хүсэл зоригийн илэрхийлэл нь үнэн биш байсныг нөгөө тал мэдсэний дараа уг илэрхийллийг хүлээн авахаас татгалзсан байхыг шаардана.[1]

    Тэгвэл бодлогын тохиолдлоос үзвэл талуудын хэн аль нь тухайн үеийн нөхцөл байдал, үнэн хүсэл зоригийн талаар харилцан бүрэн дүүрэн мэдээлэлтэй, гуравдагч этгээдийг хуурч мэхлэх аливаа зорилго сэдэлгүй байсан. Гэсэн хэдий ч хүсэл зоригтоо нийцээгүй илэрхийллээр үйлдэл хийж, гэрээ байгуулжээ.

   Дүр үзүүлсэн хэлцэлд нэг тал хуурч мэхлэх зорилгогүйгээр хүсээгүй илэрхийллээ нөгөө талдаа гаргасныг нөгөө тал хүлээн авсан нөхцөл байдал үүссэн байх ёстой бол бодлогын тохиолдолд тийм шинж байхгүй. Иймд Н ба С нарын хооронд байгуулсан үл хөдлөх эд хөрөнгийг 4,000,000 төгрөгөөр худалдах худалдан авах гэрээ нь Иргэний хуулийн 56.1.2-т заасан дүр үзүүлэн хийсэн хэлцлийн төрөлд хамаарахгүй байна. 

2. Н шаардах эрхийг ИХ-ийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.3-т заасан халхавчилсан хэлцлээр дамжуулан олж авах үндэстэй гэж маргаж болох юм. Учир нь энэ хэлцлийн хувьд оролцогч талууд гадаад орчинд чиглэж хийсэн хэлцлийн эрх зүйн үр дагавар үүсэхгүй гэдэгтэй санал нэгдэж зөвшилцсөн байдаг.[2] Иймд Иргэний хуулийн 56.1.3-т заасан өөр хэлцлийг халхавчлах зорилготой хэлцэл гэх хууль зүйн үндэслэл байх эсэхийг шалгаж болно.

   Гэвч талуудад эдийн засгийн болон эрх зүйн үүднээс ашигтай байж болох хувилбарыг сонгон үнэн хүсэл зоригоо нуун далдлах шаардлага байгаагүй нь маргааны үйл баримтаас тогтоогдоно. Халхавчилсан хэлцэл байхын тулд халхавчлагдсан хэлцэл заавал байх шаардлагатай. Тэгвэл бодлогын тохиолдолд ямар нэг халхавчлагдсан хэлцэл гэх тохиролцоо байхгүй байна. Нэг тал нь нөгөө талын 5,000,000 төгрөгийн зээлийн өрийг хааж өгсний хариуд түүний орон сууцыг өөрийн зээлийн барьцаанд бариулсан үйлдэл, хүсэл зориг нь халхавчлагдсан хүсэл зориг байх үндэсгүй.

   Учир нь энэ төрлийн хүсэл зоригийг халхавчлах, бусдаас нуух шаардлага байхгүй. Талуудын энэхүү жинхэнэ хүсэл зориг нь хуульд нийцсэн, эрсдлээ ухамсарлан тооцоолох бүрэн боломжтой, талуудын чөлөөт хүсэл зориг байна. Иймд Н ба С нарын хооронд байгуулсан худалдах худалдан авах гэрээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.1.3-т заасан хэлцэлд мөн л хамаарахгүй байна.

3. Талууд Иргэний хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.1-д заасны дагуу ноцтой төөрөгдсөн байх боломжтой юу? Энэ үндэслэлээс шаардах эрх үүсэх эсэхийг шалгаж болох юм.

   Иргэний хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.2 ба 58.3-т хүсэл зоригийн алдаатай илэрхийллийг хүлээн авагч талын төөрөгдөж болох хүрээ хязгаарыг тогтоосон. Ноцтой төөрөгдлийн үед хэлцэл хийхдээ ийнхүү төөрөгдсөн нь төөрөгдсөн тухайн этгээдээс өөрөөс нь шалтгаалсан байдгаараа хуурч мэхэлсэн хэлцлээс ялгаатай. Төөрөгдөл нь онолын хувьд нэг талын ба хоёр талын аль ч хэлбэртэй байхын зэрэгцээ хуулийн зохицуулалтын хувьд төөрөгдөх, бодит байдлын хувьд төөрөгдөх гэсэн хоёр төрөлтэй байж болно.

   Маргаан бүхий тохиолдолд ноцтой төөрөгдсөн гэж үзвэл нэг бус харин хоёр талын төөрөгдөл байх боломжтой ба Иргэний хуулийн 58.2.2, 58.3.3 гэсэн зүйл заалтууд илүүтэй дөхөж очих магадлалтай. 

   Гэрээ байгуулах тухайн цаг мөчид талуудад бүрдсэн байсан хүсэл зориг болох нэг талаас зээлийн төлбөрийг нь хаах зорилгоор 5,000,000 төгрөг төлснийг нөгөө тал хүлээн зөвшөөрч хариуд нь орон сууцаараа нэг талын байгуулсан зээлийн гэрээний үүргийн гүйцэтгэлийг хангах явдал байжээ. Энэ тохирооны үр дүнд 5,000,000 төгрөгийн зээлээ хаалгаж байгаа тал хавьгүй өндөр эдийн засгийн эрсдэлтэй ч энэ эрсдлийг олон талаас нь тооцож үзсэний үндсэн дээр нөгөө тал зээлээ хугацаандаа төлөх бүрэн чадамжтай гэж итгэсэн бол магадгүй түүний хувьд энэ нь ашигтай ч хэлцэл байх боломжтой. Иймд 5,000,000 төгрөгийн төлөө 2 өрөө орон сууцны хувь заяагаар дэнчин тавьж байгаа нь хэлцлийн учир холбогдол, үр дагаврыг бүрэн ойлгосон тухайн этгээдийн хэнээс ч хараат бусаар гаргасан шийдэл бөгөөд энэ нь талуудын үнэн хүсэл зориг байсан. Харин зээлийн гэрээ байгуулагдах тухайн мөчтэй зэрэгцэн орон сууцны өмчлөх эрхээ 5,000,000 төгрөгт тооцон бүрэн шилжүүлэх  хүсэл зориг түүнд байгаагүй, энэ үнээр орон сууцыг хүлээн авах хүсэл зориг ч хэлцлийн нөгөө талд байсангүй. 

   Гэтэл талууд барьцаалуулагч нь зээлийн гэрээний үүрэг гүйцэтгэгч байх ёстой гэж хуулийн зохицуулалтыг буруу ойлгосон нь тэдгээрийг орон сууцны өмчлөх эрхээ шилжүүлэхэд нөлөөлсөн. Энэ ч агуулгаар орон сууцны өмчлөх эрхийг шилжүүлэх хэлцлийн агуулга, үгэн илэрхийллийн хувьд төөрөлдөөгүй. Иймд энэ нь Иргэний хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.2.1, 58.2.2-т заасан төөрөгдөл биш.

   Харин хэлцэл хийх гол үндэслэл болсон эрх буюу хэлцлийн үндсэн дээр бий болох эрх зүйн үр дагавар, хууль зүйн боломжийн хувьд хоёр тал хоёул төөрөгдөж барьцааны гэрээ бус өмчлөх эрх шилжүүлэх хэлцлийг байгуулсан гэж дүгнэхээр байна. Энэ үндэслэлээр талуудын хооронд 4,000,000 төгрөгөөр орон сууц худалдах худалдан авах тохиролцоо нь Иргэний хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.3.3-т заасан хэлцэл хийх гол үндэслэл болсон эрхийн талаар төөрөгдсөн гэх үндэслэлд илүүтэй хамаарч болох юм.

   Иргэний хуулийн 58 дугаар зүйлд заасны дагуу ноцтой төөрөгдсөн гэж үзэх өөр нэг гол үндэслэлийг Иргэний хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.6-д зохицуулсан. 

   Үндэслэлгүй хөрөнгөжсөнөөс үүсэх шаардах эрх үүсэхийн тулд Иргэний хуулийн 89 дүгээр зүйлд заасны дагуу эд хөрөнгийн хувьд нөгөө талын эзэмшил үүссэн байх шаардлагатайг анхаарвал зохино.

   Хэрэв Н ба С нарын хооронд Иргэний хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.3.3-т заасан ноцтой төөрөгдлийн улмаас хэлцэл байгуулагдсан бол мөн хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.6-д заасны дагуу төөрөгдсөн болохоо мэдсэн тал нөгөө талдаа нэг даруй мэдэгдэх үүрэгтэй. Ийнхүү мэдэгдэх арга хэмжээ аваагүй нь хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж үзэхгүй байх үндэслэл болох юм. Энэ зохицуулалтыг хоёр тал хоёул төөрөгдсөн тохиолдолд гэрээний тал тус бүр дээр салган хэрэглэх учиртай. Өөрөөр хэлбэл төөрөгдсөн тал 58.6-д заасны дагуу нөгөө талдаа мэдэгдээгүй явдал нь тухайн талын шаардлага гаргах эрхийг хязгаарлахаас бус 58.6-д заасан үүргээ биелүүлсэн нөгөө талын шүүхэд хүчин төгөлдөр бусд тооцуулах шаардлага гаргах эрхийг хязгаарлахгүй.

   Бодлогын тохиолдолд С нь шүүхэд маргаан үүсэх хүртэл хэлцлийг ноцтой төөрөгдлийн улмаас хийсэн талаараа мэдээгүй байсан бол Н иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд гуравдагч этгээдээр оролцохоос өмнө энэ талаар мэдсэн даруйдаа С-д мэдэгдсэн тухай бодлогын нөхцөлд дурджээ. Иймд Н нь хэлцлийг хүчин төгөлдөр бусд тооцуулах шаардлага гаргах урьдчилсан нөхцөл буюу ИХ-ийн 58.6-д заасан үүргээ биелүүлсэн байна.

   Иймд ИХ-ийн 58.6-д заасан нөхцөл байдал үүсээгүй байна.

   Эндээс Иргэний хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.3.3, 58.1-ээр дамжин хүчин төгөлдөр бусд тооцогдох хэлцэл гэж үзэх, улмаар ИХ-ийн 57.2-оор дамжин, 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д зааснаар шаардах эрх олж авсан гэж дүгнэх боломжтой байна.

2. Шаардах эрхийн эсэргүүцэл

   ИХ-ийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д заасан шаардах эрхийг үгүйсгэх нөхцөл байдлыг шалгахад бусад төрлийн шаардах эрхийг дуусгавар болсон эсэхийг тогтоох аргын нэгэн адил ИХ-ийн 236 дугаар зүйлд заасан үүрэг дуусгавар болох үндэслэл бий эсэх, хөөн хэлэлцэх хугацаа дуусгавар болсон эсэх талаар дүгнэлт өгсөн байвал зохино. Бодлогын нөхцөлд энэ талаар тухайлсан өгөдөл өгөөгүй бхй тул эдгээр үндэслэлээр үүрэг дуусгавар болоогүй байна.

3. Эрх зүйн үр дагавар

   Аливаа хүчин төгөлдөр бус хэлцлийн улмаас бий болох эрх зүйн үр дагаврыг хууль тогтоогч Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлийн 56.4, 56.5, 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д зохицуулжээ. Гэвч бодлогын тохиолдолд хэлцэл ИХ-ийн 56 дугаар зүйл бус 58 дугаар зүйлийн 58.3.3, 58.1-д заасан үндэслэлээр хүчин төгөлдөр бусд тооцогдсон тул 56 дугаар зүйлийн 56.5 дахь хэсгийг хэрэглэх шаардлагагүй юм.

   Иргэний эрх зүйн хийсвэрлэх зарчмын хүрээнд ИХ-ийн 58.1, 57.2-т заасны дагуу үүргийн ба өмчийн хэлцлүүд аль аль нь хүчин төгөлдөр бусд тооцогдож Н нь шаардах эрхийг 492 дугаар зүйлээр олж авахаар байна. Иймд ИХ-ийн 492 дугаар зүйлийн 492.1.1-д заасныг баримтлан орон сууцны өмчлөх эрхийг Н нь С-ээс буцаан шаардана.

Хариулт: Н нь С-ээс орон сууцны өмчлөх эрхээ буцаан шаардах эрхтэй.

Хоёр:Барьцааны зүйлээс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах шаардлагын талаар

1. Шаардах эрх үүссэн эсэх

   Банк С-д холбогдуулан орон сууцыг барьцааны эрхээс чөлөөлүүлэх шаардлагыг гаргажээ. Зохигчид банк ба С нарын хооронд зээлийн гэрээ байгуулагдсан үйл баримтыг зөвшөөрч байна. Энэ үүднээс банк нь Иргэний хуулийн 451 дүгээр зүйлийн 451.1-д заасны дагуу С-ээс шаардах эрх үүссэн байх боломжтой бол барьцааны зүйлээс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах шаардах эрх Иргэний хуулийн 174 дүгээр зүйлийн 174.1-д заасны дагуу банкинд үүссэн байж болох юм. Зээлийн гэрээ болон барьцааны гэрээ нь үндсэн ба салшгүй эрхийн шинжтэй тул барьцааны эрх хүчинтэй эсэхийг тогтоохын тулд эдгээр гэрээ тус бүрийг шалгаж болох юм.

   Бодлогын нөхцлөөс үзвэл Иргэний хуулийн 451.1, 451.2-д заасан банкны зээлийн гэрээний хэлбэрийн болон бусад шаардлагыг зөрчсөн тухай аливаа өгөгдөл байхгүй тул талуудын хооронд хүчин төгөлдөр гэрээ байгуулагдсан байна. Харин үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцаа буюу ипотекийн хувьд бичгээр байх, үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэлд бүртгүүлэх зэрэг Иргэний хуулийн 156 дугаар зүйлийн 156.1-156.3-т заасан хэлбэрийн шаардлагыг бүрэн хангажээ.

   Банкны зээлийн гэрээ нь Иргэний хуулийн 56 дугаар зүйлд заасан аль нэг шинжийг агуулаагүй тул хүчин төгөлдөр гэрээ байна.

Харин Н-ийн С-д холбогдуулсан шаардлага үндэслэлтэй эсэхийг шалгах явцад барьцааны зүйл болох орон сууцыг Н-ээс С-д шилжих үндэслэл болсон үүргийн ба өмчийн хэлцлийг Иргэний хуулийн 58 дугаар зүйлийн 58.1-д зааснаар хүчин төгөлдөр бус гэж тооцсонтой холбогдуулан барьцааны гэрээг Н ба С нар хэрэгжих боломжгүй  гэж маргаж байна.

Гэвч Иргэний хуулийн 183 дугаар зүйлийн 183.1-д “эрх шилжүүлж байгаа этгээдийн нэр дээр улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн эрхийг хэлцлийн үндсэн дээр олж авч байгаа этгээд улсын бүртгэлд бичигдсэн тэмдэглэлийг буруу ташаа болохыг мэдэж байсан, эсхүл уг бүртгэлийг буруу ташаа гэж эсэргүүцсэнээс бусад тохиолдолд үнэн зөв гэж тооцогдоно” гэжээ.

Түүнчлэн ИХ-ийн 172.5-д Шинэ үүрэг гүйцэтгүүлэгчид ипотекийг шилжүүлсэн тухай улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн баримт үнэн зөвд тооцогдох бөгөөд түүний талаар үүрэг гүйцэтгэгч шаардлага гаргах эрхгүй, харин бүртгэлийг буруу хийснийг шинэ үүрэг гүйцэтгүүлэгч мэдэж байсан бол энэ журам хамаарахгүй гэж заасан байдгийг дээрх харилцаанд ч хэрэглэх боломжтой юм.

Тодруулбал, банкны хувьд бүртгэл үнэн зөв гэсэн зарчим үйлчлэх тул барьцааны зүйлээс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах шаардлага ИХ-ийн 174.1-д заасны дагуу хүчинтэй хэвээр байна.

2. Үүрэг дуусгавар болсон эсэх

   Холбогдох этгээдүүдийн хооронд байгуулсан банкны зээлийн гэрээний төлбөрийг төлсөн дүнгээр үндсэн үүрэг дуусгавар болох бөгөөд энэ талаар талууд тухайлан маргаагүй байна. Түүнчлэн маргаантай байгаа шаардлагын дүнгээр шаардах эрхийн хөөн хэлэлцэх хугацаа дуусгавар болсон гэж дүгнэх аливаа өгөгдөл бодлогын нөхцөлд байхгүй.

    Н болон С нарын хооронд байгуулсан хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус гэж үзсэн явдал нь ИХ-ийн 174.1-д заасны дагуу үүссэн барьцааны эрхийн шаардлагад нөлөөлөхгүй.

                        III. Эрх зүйн үр дагавар

   Иргэний хуулийн 451 дүгээр зүйлийн 451.1-д зааснаар зээлийн гэрээний дагуу банк шаардах эрхийг олж авна.

  Ипотекийн шаардлагын хувьд түүгээр хангагдсан үндсэн шаардлага хүчин төгөлдөр хэвээр байх тул бүртгэл үнэн зөв байх зарчимд үндэслэн ИХ-ийн 174 дүгээр зүйлийн 174.1-д заасны дагуу банкны ипотекийн эрх хүчинтэй.

Хариулт: Банкны барьцааны зүйлээс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах шаардлага хангагдана.

БОДЛОГЫН ХАРИУ ДҮГНЭХ ОНООНЫ ХУВААРИЛАЛТ

1. Асуулт 1-д хариулахад шалгавал зохих зүйл, заалтууд

2. Асуулт 2-т хариулахад шалгавал зохих зүйл, заалтууд

Нийт : 20 оноо