I. Оршил
II. Анхдугаар Үндсэн хуулийн “өөрчлөлт” ба зөрчил
III. 1940 оны Үндсэн хуулийн “нэмэлт, өөрчлөлт”, зөрчил, үр дагавар
IV. 1960 оны Үндсэн хуулийн “өөрчлөлт” ба зөрчил
V. 1992 оны Үндсэн хуулийн “нэмэлт, өөрчлөлт” ба Үндсэн хуулийн зөрчил
VI. “Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлт”- ийн шинэ төсөл ба алдаагаа давтсаар байх уу?
VII. Дүгнэлт ба түүхээс суралцахуй
[ТОВЧ УТГА]
Өдгөө Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн асуудал улс төрчид, судлаачид, олон нийтийн дунд өргөн хүрээнд яригдаж, хэлэлцүүлгийн гол сэдэв болж байна. Үндсэн хуулийн эрх зүйд Үндсэн хуульд тавих нийтлэг шаардлага (агуулга, хэлбэр, процедурын)-ыг тогтоож өгсөн байдаг. Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн хуулийн төслийг боловсруулахдаа тухайн шаардлагатай ягштал нийцүүлэх нь хууль тогтоогчдын гол үүрэг юм. Энэ өгүүлэлд монголчуудын өмнөх тогтолцоонд дагаж мөрдсөн 1924, 1940, 1960 оны Үндсэн хууль болон 1992 оны ардчилсан Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан түүхийн асуудлыг хөндөж, тэдгээрт нэмэлт, өөрчлөлт оруулахдаа хууль тогтоогчид ямар алдаа гаргасан бэ гэдгийг баримтаар нотлох оролдлого хийв. Ингэхдээ Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулахад тавих хэлбэрийн болон процедурын зарим шаардлагыг гол үндэслэгээ болгосон. Улмаар өдгөө яригдаж буй Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг боловсруулахдаа ямар асуудалд анхаарах шаардлагатай вэ гэдгийг түүхэн сургамжаар сануулахыг оролдлоо. Улс орны амин чухал, тэр дундаа Үндсэн хуулийн асуудалд судалгаатай хандах, эрдэмтэд судлаачдын (ялангуяа Үндсэн хуулийн эрх зүйгээр мэргэшсэн) судалгааны үр дүнг зайлшгүй харгалзан үзэх, өнгөрсөн алдааг давтахгүй байх, хууль дээдлэх ёсыг чанд баримтлах нь хууль тогтоогчдын нэн тулгамдсан зорилт мөн.
[ТҮЛХҮҮР ҮГС]
Үндсэн хууль, Үндсэн хуулийн зөрчил, хууль дээдлэх ёс, түүх.